افزايش يبوست در كودكان
برخي از والدين فكر مي‌كنند كه شكم كودك‌شان بايد هر روز كار كند، در صورتي كه اين تفكر چندان صحيح نيست! تعداد دفعات دفع، به‌اندازه سهولت تخليه آن اهميت ندارد. به عبارت ديگر، در صورتي كه فرزند شما به‌راحتي، مدفوعي نسبتا نرم را تخليه مي‌كند، دچار يبوست نيست؛ حتي اگر اين دفع، هر چند روز يك‌بار اتفاق افتد.
به گفته متخصصان بيشترين علل ايجاد بيماري يبوست، با شيوه زندگي مرتبط است و از نوع عملكردي است. يبوست عملكردي، يعني يبوستي كه به علت مجموعه‌اي از عوامل رفتاري و رژيم غذايي و حتي رواني به‌وجود مي‌آيد. در اين نوع يبوست كه با وجود پيگيري‌ها و اقدامات پزشكي، دليل خاصي مبني بر نقص يا مشكلات جسماني براي يبوست كودك يافت نمي‌شود، اما نگه داشتن مدفوع سبب ايجاد يبوست در كودك مي‌شود. احتباس مدفوع، سبب باز‌جذب آب آن از روده و خشك‌تر شدن آن مي‌شود و مشكل را شديدتر مي‌كند. اغلب اطفال، در دوره‌اي دچار يبوست مي‌شوند ولي معمولا اين دوره‌ها كوتاه‌مدت بوده و درمان‌هاي ساده و معمولي كفايت مي‌كنند.
علايم يبوست
تغيير در عادات غذايي، مثلا تبديل رژيم به سمت غذاهاي افراد بالغ، مصرف مقادير قابل توجه از شير گاو خصوصا در اطفال زير 2سال، همچنين عدم مصرف مقادير كافي مايعات، خصوصا آب در طول فعاليت‌هاي فيزيكي يا در مناطقي كه هوا گرم است و نيز بي‌توجهي به نياز بدن به اجابت مزاج مثلا در اثر بازيگوشي مفرط كودك و تنبلي تدريجي روده‌ها، تغيير محل زندگي يا مسافرت، به هم‌خوردن نظم طبيعي و روزمره زندگي، شروع تحصيل، مصرف بسياري از داروها و... از علل يبوست در كودكان است. يبوست مي‌تواند باعث دردهاي قولنجي (كرامپي) ناشي از عبور سخت مدفوع، باد كردن شكم و حتي تهوع شود، همچنين وجود رگه‌هايي از خون روشن در اثر ايجاد شقاق مقعدي(فيسورآنال) نيز از ديگر علايم يبوست به شمار مي‌رود كه اغلب با درمان مناسب، برطرف خواهد شد.
در برخي موارد، به دلايلي كه بسياري از آنها هنوز ناشناخته‌اند، يبوست كودك برطرف نشده و به گونه‌اي مي‌شود كه محتاج درمان خواهد بود؛ اين حالت را يبوست مزمن مي‌نامند. مشخص‌ترين علامت اين حالت، دفع مشكل و دردناك مدفوع است. معمولا با عبور مدفوع اين درد برطرف مي‌شود، تا بار ديگر كه مجددا نياز به دفع باشد كه اين سيكل تكرار خواهد شد. شدت اين دردها مي‌تواند به حدي باشد كه كودك را از انجام اجابت مزاج تا مدت‌ها منصرف كند! از ديگر علل يبوست مزمن مي‌توان به‌وجود شقاقي در اطراف مقعد(فيسور) اشاره كرد كه باعث دردناكي حركات روده‌اي مي‌شود و طفل را از انجام اجابت مزاج بر حذر مي‌دارد؛ اين مسئله نسبتا شايع بوده و به مرور زمان با تشديد يبوست شديدتر هم مي‌شود.
ناخوشي‌هاي خفيف و گذرا با اختلال تغذيه‌اي، تب و كاهش يا از بين رفتن فعاليت‌هاي فيزيكي(كه عادات طبيعي روده را بر هم مي‌زنند)، مشكلات روحي و خلقي يا يادگيري كه توالت كردن را با اشكال مواجه مي‌كنند و دعوا كردن كودك به خاطر اجابت مزاج نيز از جمله علل يبوست مزمن هستند. تغيير محيط، براي مثال رفتن به مدرسه و ترس از توالت آنجا يا ناتواني در تميز كردن خود و نداشتن فرصت كافي براي اجابت مزاج نيز از جمله علل اين مشكل به شمار مي‌روند.
بزرگ‌شدن و اتساع شكم، عدم دفع گاز، وجود خون در مدفوع، تغيير قطر مدفوع، اختلال در وزن‌گيري و تاخير رشد، علامت‌هايي هستند كه در صورت وجود آنها بايد كودك را حتما نزد پزشك برد تا علت يبوست بررسي شود. در واقع يبوست اگر در بسياري موارد علت عضوي ندارد اما مي‌تواند نشانه يك بيماري باشد. بيماريهاي نخاع، بيماريهاي گوارش، كم‌كاري تيروئيد و غيره مي‌توانند با علامت يبوست خود را نشان دهـنـد. يـكـي از نكات مهم براي رد برخي از بيماريهاي مهم گوارشي و عصبي در كودكان دانستن زمان دفع نخستين مدفوع دوران نوزادي است.
بنابراين يكي از سئوالات مهمي كه پزشك از والدين مي‌پرسد، زمان نخستين دفع در دوران نوزادي است. در واقع در موارد اندكي به طور مادرزادي، انتهاي روده فاقد عصب است و به همين سبب روده حركات كافي براي عبور مواد دفعي را ندارد. در چنين بيماراني همان دفع اوليه در دوران نوزادي، دچار اختلال و تاخير مي‌شود. اين بيماري كه هيرشپرونگ نام دارد، نيازمند مداخله و درمان زودهنگام است.
اما به‌عنوان يك اصل كلي هرگاه يبوست همراه اتساع شكم و عدم دفع گاز يا نفخ شديد باشد يا با درد حاد شكمي همراه باشد، به‌عنوان يك وضعيت اورژانس پزشكي تلقي مي‌شود و حتما به سرعت بايد بررسي شود.
عوارض يبوست
يكي از مهم‌ترين عوارض ناشي از يبوست، بزرگ شدن قطر روده‌هاست كه سبب ماندن بيشتر مدفوع و كاهش حركات دفعي روده‌ها مي‌شود. حتي گاهي در موارد نادر سبب سوراخ شدن روده مي‌شود. يـكـي ديـگـر از عـوارض شـايـع يبوست مزمن، بي‌اختياري دفع مدفوع است كه با آلوده شدن لباس زير مي‌تواند سبب جلب توجه والدين شود. از عوارض ديگر يبوست به‌خصوص در دختر بچه‌ها، عفونت‌هاي مكرر دستگاه ادراري است كه با درمان يبوست بهبود مي‌يابد. افزايش فاصله دفع، اغلب منجر به بي‌اشتهايي، استفراغ و نفخ زياد نيز مي‌شود كه در كودكان با سنين كمتر، بي‌قراري، تحريك‌پذيري و كم‌شدن اشتها را به‌دنبال دارد. بيشتر موارد يبوست در كودكان با تغذيه صحيح كودك و توجه به مسايل روحي- رواني وي قابل درمان است.
بنابراين مهم‌ترين اصل در پيشگيري از يبوست مزمن، برطرف كردن علت حاد آن است. اضطراب و عجله براي دفع در كودك و ساير مسايل رواني يكي از مهم‌ترين علت‌هاي ايجاد يبوست است. ايجاد كردن يك الگوي منظم براي دفع در كودك، مي‌تواند اين مسئله را تا حد زيادي حل كند. چنين برنامه منظمي به‌تدريج الگوي دفعي كودك را تنظيم مي‌كند. مصرف داروهاي ملين حتما بايد با تجويز پزشك باشد. قطع اين داروها بدون نظر پزشك و پس از گرفتن پاسخ اوليه نيز يكي از خطاهاي شايع والدين است كه سبب بازگشت يبوست مي‌شود.
یبوست در اغلب کودکان بر اثر خوردن غذاهای چرب و دارای فیبر کم بوجود می آید. این مشکل ممکن است شامل نوشیدن زیاد لبنیاتو در کنار آن نخوردن میوه جات و سبزیجات به وجود آید.
بعضی تغییرات در رژیم غذایی کودک که احتمال یبوست را کم می کند، عبارت است از:
الف-به جای دادن شیر پرچرباز شیر کم چرب یا شیر سویااستفاده کنید. ( این تغییر در کودکانی که حداقل 2 سال دارند، قابل اجراست)
ب-مقدار شیر مصرفی کودک را تا میزان 5/1 تا 2 لیوان کم کنید.
ج-از دادن غذاهایی که موجب یبوست می شوند، جدا خودداری کنید، بعضی از این غذاها عبارتند از:
غذاهای چرب مانند: سیب زمینی سرخ شده و غذاهای آماده
برنج سفید
بیشتر محصولات لبنی مانند: پنیر، ماست، بستنیو شیر.
اگر لبنیات را به خاطر یبوست محدود کردید، منابع دیگر کلسیمرا به کودک بدهید، از قبیل: آب پرتقال، جعفری، سویا، دانه ها، کلم و غیره.
د-غذاهای فیبری و سبوس داررا در غذاهای کودک بگنجانید.
ه-مایعات زیادی به کودک بدهید؛ مثل آب، آب سیب، آب گلابیو غیره.
جلوگیری از یبوست
اغلب غذاها و مایعات کمک به بهبود یبوست می کنند، این غذاها شامل:
میوه های تازه که با پوست خورده می شود، مانند: سیب، انگور، هلو و غیره.
میوه های تازه که دارای آب زیادی می باشند، از قبیل: هندوانه، طالبی
سبزیجات نپخته
کشمش
غذاهای تهیه شده از دانه ها نظیر: نان گندم و غیره.
سبوس غلات
ویفرهای که درونش فیبر وجود دارد
سوپ سبزیجات
پرتقال
سیب زمینی پخته شده همراه با پوست
درمان یبوست
یبوست در کودکان موجب ناراحتی خود کودک و صد البته ناراحتی والدین می شود. خوشبختانه درمان های زیر برای مشکل یبوست به درد می خورد، ولی بهتر است پزشک کودک را از این مسئله با خبر کنید.
مواد غذایی که در هر محصول موجود است را بخوانید و آن را که دارای فیبر بیشتری است، انتخاب کرده و برای کودک بخرید.
اگر تغییر در رژیم غذایی، مشکل را برطرف نکرد، از داروهای مسهل زیر نظر پزشک استفاده کنید.
یک برنامه منظم برای اجابت مزاج بگذارید، برای مثال بعد از وعده غذایی. اما کودک را مجبور نکنید، بلکه او را تشویق به رفتن به دستشویی کنید، زیرا اگر اجبار در کار باشد، کودک عکس آن را انجام می دهد.
ورزش کردن منظم، باعث جلوگیری از یبوست می گردد.
اگر داروی خاصی مصرف می کند، به پزشک مراجعه کرده و نام آن دارو را بگویید، زیرا تاثیر بعضی از داروها موجب یبوست می شود.
مدفوع کردن به صورت غیر عمدی، می تواند نشان دهنده یبوست باشد.
این نکته را از یاد نبرید که اگر یبوست برای مدت طولانی باقی ماند و با رژیم غذایی برطرف نشد، باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
مقدار فیبر لازم برای کودک
به طور معمول کودکان 2 ساله باید حداقل 5 گرم فیبر در روز دریافت کنند. برای کودکان بزرگ تر سن کودک + 5 گرم فیبر باید محاسبه شود.
نظرات شما عزیزان:
برچسب‌ها:
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
تبادل لینک هوشمند